پژوهشگران همواره با دغدغه ساختن یک پرسشنامه مناسب مواجه هستند. بخصوص این که اگر پژوهش مربوط به تحقیقات بازار باشد، بخاطر هزینه های صرف شده، حساسیت بیشتر می شود. هر گونه اشتباه در طراحی پرسشنامه و روش تحقیق می تواند منجر به وارد آمدن خسارات مادی و معنوی زیادی به سازمان شود.

برای آنکه بتوانیم پرسشنامه ای مناسب برای تحقیقات بازاریابی تهیه کنیم، لازم است حین طراحی پرسشنامه به در مورد هفت موضوع اساسی تصمیم گیری کنیم:

۱- تصمیمات اولیه:

• دقیقا چه اطلاعاتی مورد نیاز است؟
• پاسخ دهندگان هدف دقیقا چه کسانی هستند؟
• جهت دسترسی به این پاسخ دهندگان از چه شیوه ارتباطی استفاده می شود؟

۲- تصمیمات در مورد محتوای سوال :

• آیا به این سوال واقعا نیاز است؟
• ایا این سوال برای تولید اطلاعات لازم کافی است؟
• آیا پاسخ دهنده قادر است که سوال را به شکل صحیح پاسخ گوید؟
• آیا پاسخ دهنده به سوال به شکل صحیح پاسخ خواهد داد؟
• آیا هیچ رویداد بیرونی وجود دارد که احتمالا پاسخ به سوال را تورش دار سازد؟

۳- تصمیمات مربوط به عبارت پردازی سوال:

• آیا کلمات مورد استفاده در نزد همه پاسخ دهندگان تنها یک معنا را می رسانند؟
• آیا هیچ یک از کلمات یا عبارات مورد استفاده به طریقی دارای بار یا دارای سمت گیری خاص هستند؟
• آیا گزینه های ضمنی در سوالات وجود دارد؟
• آیا هیچ مفروضات ناگفته ای (در بطن سوال)مرتبط با سوال وجود دارد؟
• آیا پاسخ دهندگان از مبنای داوری مرجع دلخواه و مطلوب پژوهشگر به سوال نزدیک خواهد شد؟

۴- تصمیمات در مورد قالب پاسخ :

• آیا بهترین طریقه پرسیدن این سوال می تواند به شکل یک سوال باز چند گزینه ای یا دو جوابی باشد؟

۵- تصمیمات مربوط به توالی سوالات :

• آیا سوالات به شکلی منطقی سازماندهی شده اند تا جلوی بروز خطاها گرفته شود؟

۶- تصمیمات در مورد شکل ظاهری پرسشنامه :

• آیا پرسشنامه به شکلی طراحی شده که جلوی سردرگمی را گرفته و خطاهای ثبت به حداقل برساند؟

۷- پیش آزمون و بازنگری :

• آیا یک پیش آزمون کامل با استفاده از پاسخ دهندگانی شبیه به کسانی که در پیمایش نهایی گنجانیده خواهند شد،بر روی پرسشنامه نهایی به عمل آمده است؟

منتشر شده در پرساگروپ